Displays Qualities When Speaking In Front Of The People.
Garmalee yaaluun uumamaan jaallatamummaa dhangalaasuun gidduu sararri xiqqaan jira. Yeroo baayyee iccitiin isaa afaan qaama keenyaa keessa jira.
Afaan qaamaa qaama walqunnamtii hin dubbatamnee fi miiraa fi miira keenya isa dhugaa mul’isuuf itti fayyadamnudha.
Fakkeenyaaf, sochiin qaamaa, ibsi fuulaa fi haala dhaabbii keenya, jechoota caalaa illee namoota kaan sammuu keenya keessa akka hubatan gochuu dandaʼa.
Jaallatamaa ta’uun dhuunfaa fi ogummaadhaan balbala hedduu nuuf banuu danda’a. Maal immoo tilmaamaa?
Tooftaan afaan qaamaa tokko tokko kan battalumatti caalaatti jaallatamtuu si gochuu dandaʼu jiru.
Barreeffama kana keessatti, gorsa afaan qaamaa 8 kan gosa nama namoonni naannoo isaanii jiraachuu qofa barbaadan akka siif ta’u isiniif qooduuf jira. Na amanaa, waan ati yaaddu caalaa salphaadha!
- Sochii isaanii calaqqisiisuu
Hundi keenya “fakkeessuun bifa garaa qulqulluudhaan of jajuudha” jedhu dhageenyeerra. Xiin-sammuu keessatti yaad-rimeen daawwitii jedhamu jira, innis jaalatamummaa wajjin walitti hidhata guddaa qaba.
Mirroring jechuun sochii qaamaa, ibsa ykn haala dhaabbii nama waliin wal qunnamtu sanaa haala dhokataa ta’een fakkeessuudha. Karaa callistee dheerina dalgee tokko irra akka jirtu itti himtuudha.
Tooftaan isaas haxxummaadha. Isaan ifatti waraabuu hin barbaaddu—kun kan namatti toluu fi nama rifachiisu ta’uu danda’a.
Kanaa mannaa, afaan qaama isaanii karaa caalaatti tasgabbaaʼaa fi uumamaa taʼeen calaqqisiisuuf yaali.
Yoo isaan teessoo isaanii irratti duubatti hirkatan, atis akkasuma gochuu dandeessa.
Yeroo haasaʼan sochii harkaa ibsu kan fayyadaman yoo taʼe, haasawa mataa keetii keessatti hamma tokko hammachuu yaali.
Garuu akka uumamaa malee akka dirqisiifamee bahuu hin qabu yaadadhu. Milkaa’inaan calaqqisiisuuf furtuun akka waan isaan fakkeessituutti akka hin taane dhugaa ta’ee akka sitti dhaga’amu mirkaneessuudha.
Tooftaa salphaadha, garuu jaalatamummaa guddisuuf humna guddaa qaba. Namoonni namoota isaan fakkaatanii wajjin caalaatti mijataa fi tasgabbiin itti dhagahama. Kanaaf yaalii godhaa!
Garuu akka uumamaa malee akka dirqisiifamee bahuu hin qabu yaadadhu. Milkaa’inaan calaqqisiisuuf furtuun akka waan isaan fakkeessituutti akka hin taane dhugaa ta’ee akka sitti dhaga’amu mirkaneessuudha.
Tooftaa salphaadha, garuu jaalatamummaa guddisuuf humna guddaa qaba.
Namoonni namoota isaan fakkaatanii wajjin caalaatti mijataa fi tasgabbiin itti dhagahama. Kanaaf yaalii godhaa!
2) Ijaan wal arguu
Kana dura dhageessanii ta’uu hin oolu: ijaan wal arguun barbaachisaa dha. Mee isiniin jedha, dhugaadha.
Yeroon sagantaa networking irratti argamu, xiqqoo naannoo mijataa koo keessaa bahee natti dhaga’amu nan yaadadha.
Kutaa sana gama biraatiin nama hawwataa fakkaatu tokkon arge, garuu isaanitti dhiyaachuu irraa duubatti jedhe.
Dhumarratti hamilee koo walitti qabee garasitti adeeme. Yeroo waliin haasa’uu jalqabnu ijaan wal arguuf carraaqqii godheera.
Wanti cimaan ykn nama rifachiisu hin jiru, ilaalcha tasgabbaa’aa fi dhaabbataa ta’ee fi fedhii ani waan isaan dubbataniif qabu kan ibsu qofa.
Maal immoo tilmaamaa? Hojjeteera. Haasaan sun uumamaan kan dhanga’e yoo ta’u, marii guddaa taasifnee xumurre.
Ijaan wal ilaaluun, nama isa kaanii fi wanta inni jedhuuf fedhii guddaa akka qabdu argisiisa. Karaa afaaniin ala kabajaa fi xiyyeeffannaa agarsiisuudha.
Garuu yaadadhu, ijaan wal arguu bobba’uu fi ija cimaa ilaaluu gidduu sararri xiqqaan jira. Kanaafuu michuu fi uumamaa ta’ee eegi. Na amanaa, garaagarummaa hunda fiduu danda’a!
3) Humna tuqaatti fayyadamuu
Tuttuqqiin qaama humna guddaa qabu walqunnamtii dhala namaati. Yaada namaaf yaadu, jaalalaa fi hubannoo kan argisiisu siʼa taʼu, kuni hundinuu jecha tokko utuu hin dubbatin.
Qorannoon ogeessonnii gaggeesseen hirmaattonni mana nyaataa keessatti sarvariin harka isaanii salphaatti tuqaman gorsa olka’aa dhiisaniiru.
Kunis akkamitti tuqaan salphaan, kan hin seenne yaada gaarii uumuu fi amala irratti illee dhiibbaa uumuu akka danda’u agarsiise.
Kana jechuun yeroo hunda daangaa dhuunfaa kabajuu fi sammuu qabaachuun barbaachisaa dha.
Dugda salphaatti rukutuun ykn harka salphaatti tuquun michuu fi ho’a dabarsuudhaaf gahaa ta’uu danda’a.
Kanaafuu yeroo itti aanutti yeroo haasa’aa jirtan, xiqqoo wal qunnamuun caalaatti akka nama jaallattu gochuu keessatti karaa dheeraa akka ta’e yaadadhu.
Haala jiru sirritti dubbisaa akka jirtuu fi bakka dhuunfaa nama kamiyyuu akka hin weerarre qofa mirkaneeffadhu!
4) Harka kee agarsiisi
Yeroo baayʼee waaʼee afaan qaamaa yeroo yaadnu, harka keenya ilaaluudhaan, ibsa fuulaa fi haala dhaabbii qaamaa irratti xiyyeeffanna. Garuu waa’ee akeekaa fi miira keenya waan baay’ee dabarsuu danda’u.
Harka harkaa agarsiisuun mala afaan qaamaa salphaa fi bu’a qabeessa ta’edha. Karaa afaaniin ala, “Nagaadhaan dhufa” ykn “waan dhoksu hin qabu” jechuu dha.
Mallattoo amanamummaa fi iftoominaa yoo ta’u, kunis amala namoonni baay’een jaallataman.
Yeroo haasoftu ykn yaada tokko kaaftu, harka kee banaa ta’ee nama waliin wal qunnamtu sanaa fuulduratti ilaaluuf yaali.
Sochiin salphaan kun caalaatti nama amanamaa fi itti dhiyaatu akka fakkaattu si gargaaruu dandaʼa, kunis dabaree isaatiin jaalala kee dabaluu dandaʼa. Kanaafuu, yaalii godhaa garaagarummaa inni fidu ilaalaa!
Akka nama tokkootti gatii kee battalumatti ol kaasuu yoo barbaadde, amala 7 kana hin dagatiin.
Namoonni michuu ta’anii mul’atan garuu dhoksaan si obsuu hin dandeenye yeroo baay’ee amala xixiqqoo 7 kana agarsiisu.
Namoonni jireenya tasgabbaa’aa akkuma umuriin isaanii dabalaa deemuun hammatan yeroo baay’ee amala xixiqqoo 8 kana agarsiisu.
5) Dhugaadhaan kolfuu
Kolfiin karaa salphaa waan gaarii fi ho’a pirojektii gochuuf gargaaran keessaa isa tokkodha. Garuu kunoo dubbatan dhugaa ta’uu qaba.
Kolfi dhugaa, kan ija kee bira gaʼee fuula kee ibsu, battaluma sanatti caalaatti akka jaallattu si gochuu dandaʼa.
Mallattoo michooma addunyaa maraa kan gufuulee diiguu fi haasawa kamiyyuu ho’isuu danda’uudha.
Namoota uumamaan gara isaaniitti harkiftu yaadi. Carraan jiru, isaan warra yeroo baay’ee kolfan, miira gammachuu fi waan gaarii babal’isan.
Garuu kolfi humnaan ykn sobaa kolfiin faallaa kanaa fiduu akka dandaʼu yaadadhu.
Kanaafuu, kolfuu hin dagatiinaa. kolfi kee bakka gammachuu ykn bashannana dhugaa irraa haa dhufu.
Garaadhaan kolfuudhaan, caalaatti akka namatti tolu gochuu qofa miti; namoota naannoo kee jiranittis gammachuu xiqqoo babal’isaa jirta. Sunis dhuguma waan ajaa’ibaati.
6) Qaama kee banaa taasisuu
Yeroo tokko, walgaʼii hawaasummaa tokko irratti kanan ture siʼa taʼu, xiqqoo naasuun natti dhagaʼama ture. Osoo hin hubatin harka koo garaa koo irra qaxxaamuree.
Hiriyaan koo tokko suuta jedhee haala cufamee jiru natti agarsiisee akkan boqodhuu fi xiqqoo akkan banadhu yaada naaf kenne.
Garaagarummaa hammam akka fide na ajaa’ibe. Mijataa taʼuu jalqabuu qofa utuu hin taʼin, namoonni caalaatti natti harkifaman natti fakkaatan.
Qaama kee banaa gochuun, harka kee hiikuu yookaan miila kee bal’ina garbaatti addaan baastee dhaabbachuun, akka ati itti dhiyaattuu fi walqunnamtiidhaaf banaa ta’uu kee ergaa dabarsa.
Afaan qaama cufame akka ittisa ykn fedhii hin qabneetti ilaalamuu danda’a, kunis namoonni si waliin bobba’uu irraa duubatti akka jedhan gochuu danda’a.
Kanaafuu yeroo itti aanutti bakka hawaasummaa keessa of argattu, afaan qaama keetiin ilaali.
Akkaataa namoonni sitti ilaalan irratti dhiibbaa hammam gochuu akka dandaʼu si dinqisiifachuu dandaʼa!
7) Hubannoo agarsiisuuf mataa ol qabachuu
Mataa ol qabachuun bifa salphaa ta’us humna guddaa qabuu fi afaaniin ala ta’eedha. Mallattoo beekamtii fi hubannoo addunyaa maraa ti.
Nama tokko dhaggeeffachaa osoo jirtuu mataa kee yeroo rukuttu, dammaqinaan bobba’uu fi jechoota isaanii fudhachuu kee agarsiisa.
Isaan waliin akka jirtu, akka hordoftuu fi waan isaan jedhan akka dinqisiifattu dubbataa sanatti hima.
Garuu garmalee hin godhinaa. Yeroo hunda mataa rukutuu garaa qulqulluu kan hin qabne ykn akka waan isaan ariifattuutti fakkaachuu danda’a.
Kanaa mannaa, sochii qaamaa kana tooftaadhaan fayyadamii dhugaadhaan haasawa sana irratti akka bobbaatte argisiisa.
Namoonni miira dhagaʼamuu fi hubatamuu isaanii akka dinqisiifatan yaadadhu.
Tooftaa afaan qaamaa salphaa kana fayyadamuudhaan, namoonni kaan akka gatii fi dinqisiifaman akka itti dhagaʼamu gochuu dandeessa, kunis adeemsa keessa caalaatti akka jaallattu si taasisa.
8) Of ta’i
Dhuma irratti, mala afaan qaamaa humna guddaa qabu caalaatti jaallatamuuf kan gargaaru dhugaa ta’uudha. Dhugaa ta’uun ni ibsa, namoonnis hubachuu danda’u.
Afaan qaama keetii calaqqisiisa eenyummaa kee ta’uu qaba malee haguuggii ati nama gammachiisuuf uffattu ta’uu hin qabu. Kanaaf, ofii keetii, gatii kee fi amala keetiif amanamaa taʼi.
Sababni isaas, nama gogaa ofii keessatti mijatu, amanamummaa fi ifatti of ibsuu caalaa wanti namatti tolu hin jiru. Sunis dhugaadha.
Yaada dhumaa
“Tooftaan” caalaatti jaallatamuuf gargaaran kun waa’ee fakkeessuu miti. Kanaa mannaa, walitti dhufeenya dhugaa guddisuu fi namoonni biroo gatii akka qabanii fi akka hubataman akka itti dhaga’amu gochuudha.
Yaadadhu, afaan qaama keetii calaqqisiisa kee ti dhugaa ta’uu kee, ho’ina kee, fi iftoomina kee. Akkaataa qaamaan of dhiheessitu irratti xiyyeeffachuudhaan, akkaataa namoonni si ilaalan irratti dhiibbaa gochuu dandeessa.
Eenyu immoo beeka? Karaa irratti ofitti amanamummaa haaraa argatte illee argachuu dandeessa.
Kanaafuu, yeroo itti aanutti yeroo bakka hawaasummaa tokkotti tarkaanfattu ykn haasawa irratti hirmaattu shubbisa kana yaadadhu.
Dhumarratti, wanti hundi keenya barbaannu kana mitii akka ilaalamu, dhaga’amuu fi hubatamuu? Yeroo walqunnamtii namoota naannoo kee jiran waliin gootu waan itti yaaddudha.
Namoonni jireenya tasgabbaa’aa akkuma umuriin isaanii dabalaa deemuun hammatan yeroo baay’ee amala xixiqqoo 8 kana agarsiisu.
